Tarihin Defteri

II. Philip – Makedonya’nın Gölgesinden Doğan İmparatorluk II. Philip – Makedonya’nın Gölgesinden Doğan İmparatorluk Makedonya’yı taşradan alıp Yunan dünyasının merkezine yerleştiren stratejik deha. II. Philip (MÖ 382–336), tarih yazımında çoğu kez oğlu Büyük İskender’in gölgesinde anılır. Oysa İskender’in Asya’ya uzanan yıldırım fetihleri, Philip’in taş üstüne taş koyarak inşa ettiği askerî makineye, mali temele, diplomatik ağlara ve siyasi vizyona dayanıyordu. Philip, kargaşa içindeki Makedonya’yı malî kaynaklarla beslenen bir ordu-krallığına dönüştürdü; falanksı sarissa’larla yeniden tasarladı; süvariyle piyadeyi eşgüdümlü kullandı; Thessalia’dan Trakya’ya uzanan koridoru güvenceye aldı; Yunan şehir devletlerini Khaeroneia’da dize getirip Korinthos Birliği çatısında birleştirdi; ardından Pers İmparatorluğu’na karşı Panhelenik bir seferin eşiğinde suikasta kurban gitti. Bu biyografi, Philip’in yükselişini yalnızca kronolojik bi...

Tanrıların Gölgesinde – Aztek Dini ve Mitolojisi Tanrıların Gölgesinde – Aztek Dini ve Mitolojisi Aztekler için din yalnızca ibadet edilen bir kurum değil, evrenin işleyişini açıklayan, toplumsal düzeni sağlayan ve savaşçı ideolojiyi meşrulaştıran bir yaşam biçimiydi. Onların gözünde tanrılar sürekli olarak kozmosla mücadele eder, evreni ayakta tutmak için insanlardan kan ve kurban talep ederdi. Bu nedenle Aztek mitolojisi, kurban ritüelleriyle iç içe geçmiş eşsiz bir dünya görüşü sunar. Beş Güneş Miti: Kozmik Döngü Aztek inancının merkezinde “Beş Güneş” miti bulunur. Buna göre evren, beş ayrı çağda var olmuştur ve her çağ farklı bir tanrı tarafından yönetilmiştir. İlk dört güneş yıkımla son bulmuş, insanlık çeşitli felaketlerle yok olmuştur: jaguarlar, fırtınalar, ateş ve seller dünyayı harap etmiştir. Günümüzde yaşanılan beşinci güneş ise Huitzilopochtli’nin güneşidir ve onun varlığını sürdürebilmesi için sürekli insan kurba...

  Xerxes I – Doğu’nun Kralı, Batı’nın Düşmanı Xerxes I – Doğu’nun Kralı, Batı’nın Düşmanı Pers Kralı Xerxes I, imparatorluğun ihtişamını Yunan topraklarına taşımak istedi ancak Thermopylae’den Salamis’e uzanan savaşlarda hem zaferin hem de büyük bir hüsranın adı oldu. Giriş – Doğu’nun Kralı, Batı’nın Düşmanı MÖ 486’da tahta çıkan Xerxes I (Yunanca’da Kserkses , Farsça’da Xšayāršā – “kahramanların kahramanı”), Pers İmparatorluğu’nun en güçlü hükümdarlarından biri olarak hem hayranlık hem de nefret uyandıran bir figürdür. Antik Yunan yazarları onu çoğunlukla kibirli, hırslı ve zalim bir kral olarak tasvir ederken; Pers yazıtları ve arkeolojik bulgular ihtişamlı bir inşaatçı ve merkezi otoriteyi pekiştiren bir lider portresi sunar. Onun adı en çok Yunan-Pers savaşları ile özdeşleşmiştir. Çocukluğu ve Tahta Çıkışı Xerxes, büyük Pers Kralı Darius I ve Atossa’nın oğludur. Atossa, Büyük K...

Güneşin Çocukları – Azteklerin Kökeni ve Tenochtitlán’ın Kuruluşu Güneşin Çocukları – Azteklerin Kökeni ve Tenochtitlán’ın Kuruluşu Aztekler (Mexica) dizisi • 1. Bölüm Aztlán’dan çıktıklarını söyleyen bir halk, bataklıkların ortasında bir adaya gelerek bir imparatorluğun kalbini kurdu. Bu, yalnızca bir şehir kurma hikâyesi değil; göçün, inancın ve toplumsal örgütlenmenin yüzyıllara meydan okuyan bir sentezidir. Giriş: “Mexica” adının anlamı ve Aztek kimliği Aztek adı, modern tarih yazımının bir kolaylaştırmasıdır; kendilerine çoğunlukla Mexica (Meşika) diyen bu topluluk, Orta Meksika’nın geç Postklasik döneminde ( MS 13.–16. yüzyıllar ) yükseldi. İmparatorluğun dili Nahuatl , siyasi merkezi ise Tenochtitlán idi. Kaynaklar arasında yer alan Floransalı Kodeks , Codex Mendoza ve erken İspanyol anlatıları (Cortés’in mektupları, Bernal Díaz del Castillo’nun hatıratı) bize hem efsaneleri hem de ...

Marcus Aurelius – Stoacı İmparatorun Hayatı ve Meditasyonları Marcus Aurelius – Stoacı İmparatorun Hayatı ve Meditasyonları Marcus Aurelius (MS 121–180), Roma tarihinin en çok hatırlanan hükümdarlarından biridir. Onu benzersiz kılan yalnızca imparatorluk tahtında oturması değil, aynı zamanda ruhunu Stoacı felsefeyle yoğurmuş bir düşünür olmasıdır. Onun yaşamı, siyasi güç ile bilgelik arasındaki çatışmanın sahnesidir. Savaş meydanlarında ordularını yöneten bir liderken, geceleri çadırında kaleme aldığı Meditasyonlar ile insan ruhunun derinliklerine inmiştir. Bu nedenle tarihçiler, onu “filozof imparator” olarak anmışlardır. Çocukluk ve Erken Yaşam Marcus, MS 121 yılında Roma’da aristokrat bir ailede doğdu. Babası Annius Verus genç yaşta öldüğünde henüz üç yaşındaydı. Bu kayıp, onun çocukluğunu erken olgunlaşmaya zorladı. Annesi Domitia Lucilla, oğlunu güçlü bir ahlak anlayışıyla yetiştirdi. Çocukluğundan itibare...

  Yaşayan Miras – Günümüz Mayaları ve Kültürel Süreklilik Yaşayan Miras – Günümüz Mayaları ve Kültürel Süreklilik Maya uygarlığı, klasik döneminin çöküşü ya da İspanyol kolonizasyonu gibi tarihsel kırılmalarla silinip gitmiş bir medeniyet değildir. Aksine, bugün hâlâ canlı ve direngen bir topluluk olarak varlığını sürdürmekte, kültürel hafızasını korumakta ve dönüşerek gelecek kuşaklara aktarmaktadır. Bu bölüm, Maya halklarının dil, ritüel, toplumsal yapı, turizm ve kültürel yeniden kimlik inşası üzerinden süregelen yolculuğunu derinlemesine ele alarak dizimizin güçlü finalini oluşturuyor. 1. Bugünün Mayaları: Nüfus, Coğrafya ve Kimlik Günümüzde, Meksika (özellikle Yucatán, Chiapas, Campeche), Guatemala, Belize ve Honduras başta olmak üzere Orta Amerika’da yaklaşık 7 milyondan fazla Maya kökenli insan yaşamaktadır. Bu sayı, Maya dil ve kültürünün yalnızca tarih sayfalarında değil, günlük yaşamın tam içinde varlığını sürdürdüğünü...

Conquistadorların Gölgesinde – Kolonizasyon ve Direniş Conquistadorların Gölgesinde – Kolonizasyon ve Direniş Giriş – Yeni Bir Dünyanın Karanlık Gölgesi 1492’de Kristof Kolomb’un Karayip adalarına ulaşmasıyla başlayan süreç, yalnızca coğrafi keşiflerin değil, aynı zamanda bir kıtanın ruhunun parçalanışının başlangıcı oldu. İspanyol conquistadorları, Tanrı’nın adını, altının ihtirasını ve imparatorluk şanını taşıdıklarını iddia ederek Orta Amerika topraklarına adım attıklarında, karşılarında binlerce yıldır kendi düzeni, dini, sanatı ve bilimiyle var olmuş Maya uygarlığını buldular. Bu karşılaşma bir kültürel etkileşim değil, daha çok bir yıkım, bir dönüşüm ve bir yok oluştu. Ateşli silahların gürültüsü, kılıçların parıltısı ve haçın gölgesi altında Maya dünyası, yavaş ama derin bir şekilde parçalanmaya başladı. Conquistadorların Gelişi: Ateş ve Çelik 16. yüzyılın başlarında Hernán Cortés’in Aztek İmparatorluğ...

Scipio Africanus – Zama’nın Mimarı ve Roma’nın Stratejik Dehası Scipio Africanus – Zama’nın Mimarı ve Roma’nın Stratejik Dehası Gençliğinden İspanya’daki yıldırım seferlerine, Afrika çıkarmasından Zama’daki büyük hesaplaşmaya ve siyasetin gölgelerinde sönüşüne kadar kapsamlı bir portre. İçindekiler Giriş – Roma’nın Kaderini Değiştiren Bir İsim 1) Gençliği ve Roma’nın Kriz Yılları 2) İkinci Pön Savaşı ve Hannibal’e Karşı İlk Adımlar 3) İspanya Seferleri – Kartaca’nın Kalbine Darbe 4) Roma’daki Yükselişi, Yenilikçi Ordu ve Konsüllük Yolu 5) Zama Savaşı – Hannibal ile Hesaplaşma 6) Zaferin Gölgesi – Siyaset, Entrika ve Sürgün 7) Mirası – Strateji, Kurumsal Hafıza ve Roma’nın Geleceği Kaynakça Diğer Biyografiler Giriş – Roma’nın Kaderini Değiştiren Bir İsim Publius Cornelius Scipio, modern tarihyazımında çoğu kez tek bir...