Tarihin Defteri

  Leonidas: Termopylai’nin Ötesindeki Adam Krallığın Yükü, Özgürlüğün Bedeli Tarihin bazı anları vardır ki zamanı durdurur. Pers ordusu Asya’nın bütün kudretiyle Batı’ya yürürken, bir geçitte yalnızca birkaç yüz adam bütün bir imparatorluğun karşısına dikildi. O geçit, Thermopylai idi. Ve o adamların başında, dünyanın belki de en çok hatırlanan savaş narasını atan kişi duruyordu: Leonidas . Ancak Leonidas’ı yalnızca “300 Spartalı” anlatısının içine sıkıştırmak, onun yaşamını bir sinema repliğine indirgemek olur. O, sadece ölüme yürüyen bir kral değil; Sparta’nın karmaşık yapısı içinde sıkışmış, özgürlüğü ideolojiye dönüştüren bir figürdü. Onun hikâyesi, bir milletin kaderini sırtlamış bir adamın bilinçli ve stratejik bir intiharının öyküsüdür. Çifte Tahtın Gölgesinde: Leonidas’ın Yükselişi Leonidas, Sparta’nın çift krallık sisteminin Agiad hanedanına mensuptu. Spartalılar, geleneksel olarak iki kral tarafından yönetilirdi. Leonidas'ın kardeşi Kral Kleomenes I , ...

  Attila Kimdir? – Tanrı’nın Kırbacı, Hunların Efendisi 5. yüzyılın ilk yarısında Avrupa’nın kalbinde, Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu'nun titrediği bir isim yükseldi: Attila. Onun adı, zamanla yalnızca bir hükümdarı değil; bir felaketi, bir korkuyu, hatta ilahî bir gazabı simgeler hâle geldi. Hristiyan kronikler onu "Tanrı’nın Kırbacı" olarak lanetlerken, kendi halkı ve doğu kaynakları onun adaletli, kararlı ve dâhi bir lider olduğunu kaydeder. Bu yazıda, Attila’nın kökenlerinden ölümüne dek ilerleyen kronolojik bir biyografisini, savaşlarını, diplomatik hamlelerini ve tarihsel mirasını tüm yönleriyle ele alıyoruz. Hunların Yükselişi ve Attila’nın Sahneye Çıkışı (M.S. 395–434) Attila’nın doğum yılı kesin olmamakla birlikte M.S. 395 civarında doğduğu kabul edilir. Amcası Rua (Rugila) döneminde yetişmiş, onun ölümünden sonra kardeşi Bleda ile birlikte Hunların eş-hükümdarı olmuştur (434). Bu dönemden itibaren Roma ile yapılan tüm antlaşmalar Attila ve Bleda’ya h...

Tanrıların Gölgesinde – Viking Mitolojisi ve İnanç Dünyası 8. yüzyıldan itibaren Kuzey Avrupa’da yaşamış olan Viking toplulukları, yalnızca savaşçı ruhlarıyla değil, aynı zamanda çok katmanlı inanç sistemleriyle de dikkat çekerler. Bu inançlar, doğayla kurdukları ilişki, ölüm algısı ve evrene dair görüşleriyle şekillenmişti. İskandinav paganizmi olarak adlandırılan bu sistem; çoktanrılı yapısı, sözlü geleneklerle aktarılan mitolojik öyküleri ve güçlü ritüelleriyle, dönemin toplumsal düzenini, savaş hukukunu ve liderlik anlayışını da derinden etkilemiştir. Bu yazıda, Viking mitolojisinin temel figürlerini yalnızca birer tanrısal sembol değil, aynı zamanda tarihî belgeler ve arkeolojik bulgular ışığında toplumsal işlevleriyle ele alacağız. Mitolojik anlatılar yalnızca inanç sisteminin değil, Viking dünyasının düşünsel arka planının da parçasıdır. İskandinav Paganizminin Temelleri İskandinav paganizmi, Aesir ve Vanir olarak iki ana tanrılar topluluğu etrafında şekillenmişti...

  Julius Caesar – Zaferin Bedeli: Bir Adamın Cumhuriyeti Yıkıp Kendini Sonsuzluğa Yazdıran Hikâyesi Kökenler ve Gençlik: Roma'nın Gölgesinde Büyüyen Bir Soylu MÖ 100 yılında Roma’da doğan Gaius Julius Caesar, Julii ailesine mensuptu. Soyları Troya kahramanı Aeneas’a, oradan da tanrıça Venüs’e kadar uzanıyordu — en azından böyle inanıyorlardı. Ne var ki aile, Roma’daki büyük siyasi etkisini kaybetmişti. Caesar, bu itibar mirasıyla büyüdü ama onu yeniden parlatmak zorundaydı. Annesi Aurelia, disiplinli ve güçlü bir kadındı. Babası ise Caesar genç yaşlardayken öldü. Politikaya olan ilgisi erken yaşlarda başladı. Sulla'nın diktatörlüğü sırasında, halk yanlısı Marius’un damadı olduğu için hedef alındı. Sürgüne gönderilmekten zor kurtuldu. Ama kaçmak yerine sabretti. Kendisini eğitti, retorik öğrendi, sabırlı olmayı öğrendi. İlk Askerî Tecrübeler: Korsanlar, Küçük Zaferler ve Büyük Hayaller Roma’dan uzaklaştırıldığı yıllarda Anadolu’da görev aldı. Kilikyalı korsanlar...

🌐 Read this article in English Kuzey Denizlerinde Tüccarlar ve Kaşifler: Viking Ticaret Ağı Vikingler yazı dizisi – 5. Bölüm Silah Kadar Değerli: Viking Tüccarlarının Yüzü Vikingler tarih boyunca en çok akınlarıyla tanınsalar da, gerçekte onlar sadece kılıç kullanan yağmacılar değil; aynı zamanda ustaca pazarlık yapan, denizlerin ötesine mal taşıyan ve farklı kültürlerle ticaret kuran etkili tüccarlardı. 8. yüzyıldan itibaren İskandinavya’nın kuzeyinden çıkan Viking gemileri, Kuzey Denizi’nden Baltık kıyılarına, Karadeniz’den Hazar Denizi’ne kadar uzanan geniş bir ticaret ağı kurdu. Bu ağ sadece ekonomik değil, aynı zamanda kültürel bir alışveriş anlamına da geliyordu. Doğu’ya Açılan Kapılar: Rusya, Bizans ve İpek Yolu Vikinglerin Doğu seferleri, özellikle bugünkü Rusya topraklarında önemli izler bıraktı. "Varangian" adı verilen İskandinav savaşçı-tüccarlar, Dnieper ve Volga nehirleri boyunca ticaret kolonileri kurdu. Novgorod ve Kiev gibi şehirlerin tem...

Cengiz Han – Demir Disiplinle Kurulan Bir İmparatorluğun Hikâyesi 📜 Tarihin Defteri – Özgün Biyografi Serisi Bozkırın Derinliklerinden Yükselen Bir Gölge Tarih, büyük liderlerle doludur; ancak çok azı, toprağın, geleneklerin ve inancın bu kadar dışında kalarak bir çağın ruhunu baştan şekillendirmiştir. Cengiz Han , yalnızca Moğolların değil, dünya tarihinin en dönüştürücü figürlerinden biridir. Onun hikâyesi; kimsesizlikten, ihanetten ve bozkırın sertliğinden doğup; kıtaları aşan bir imparatorlukla noktalanır. Bu yazı, Temuçin’in Cengiz Han oluşunu; yalnızca askeri bir başarı olarak değil, kültürel, siyasi ve tarihsel bir devrim olarak ele alır. Temuçin’in Çocukluğu: Terk Edilmişliğin Kökeni Cengiz Han, doğum adıyla Temuçin , 1162 yılı civarında Orta Asya'nın Onon Nehri kıyısında, Borjigin boyuna mensup bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Yesügey Bahadır, hatırı sayılır bir kabile lideriydi; ancak düşman Tatarlar tarafından zehirlenerek öldürüldüğünde Temuç...

Batı Roma’nın Çöküşü ve İmparatorluğun Mirası Antik Roma Yazı Dizisi – 11. ve Final Bölüm Son Perde: Roma'nın Sarsılan Temelleri Yüzyıllar boyunca Akdeniz'in hâkimi olan Roma İmparatorluğu, 3. yüzyıldan itibaren çöküş sinyalleri vermeye başladı. İç savaşlar, ekonomik buhran, askeri zaafiyet ve siyasi kargaşa Roma’nın görkemli yapısını sarsıyordu. Diocletianus’un reformları kısa süreli bir toparlanma sağlasa da sistem kökten çürümeye yüz tutmuştu. Barbar Kapıları Zorlarken 4. yüzyılın ortalarından itibaren kuzeyden gelen Gotlar , Vandallar ve Hunlar , Roma'nın sınırlarını aşarak İmparatorluk topraklarını istilaya başladı. 410 yılında Vizigot Kralı Alarik liderliğindeki birlikler Roma şehrini yağmaladı. Bu olay, "ebedî şehir" olarak görülen Roma'nın artık dokunulmaz olmadığını tüm dünyaya gösterdi. 476: Bir Çağın Sonu 476 yılında , Germen kökenli komutan Odoacer , son Batı Roma imparatoru Romulus Augustulus’u tahttan indirerek Batı Roma İmparat...

Tanrılar, Ritüeller ve Kehanet: Viking İnanç Sistemi Vikingler yazı dizisi – 4. Bölüm İnançla Örülmüş Bir Dünya Viking dünyası, yalnızca kılıç ve denizlerle değil; aynı zamanda tanrılarla, mitlerle ve kehanetlerle çevriliydi. Onlar için evren, rastlantısal bir düzen değil; tanrılar tarafından yaratılmış ve kader tarafından yönlendirilen kutsal bir dengeler bütünüdür. Bu inanç sistemi yalnızca ruhani bir çerçeve sunmaz, aynı zamanda günlük yaşamı, savaşları, tarımı ve denizciliği doğrudan etkileyen bir pusula işlevi görürdü. Tanrılar Panteonu: Odin, Thor ve Diğerleri Viking mitolojisinin merkezinde, başta Odin , Thor ve Freyja olmak üzere birçok güçlü tanrı yer alır. Odin, bilgelik, savaş ve ölüm tanrısı olarak hem bir kral hem de bir gezgindir. Bilgeliğe ulaşmak için bir gözünü feda etmiş, kendini bilgelik ağacı Yggdrasill’e asmıştır. Thor ise gök gürültüsü tanrısıdır; Mjölnir adlı çekiciyle devleri yok eder, insanları korur. Freyja, aşkın, doğurganlığın ve büyünün tanrıça...

Diocletianus ve Reformlar – Çöküşü Durdurma Çabası Çöküşe Giden Yol: Üçüncü Yüzyıl Krizi Pax Romana'nın ardından 3. yüzyıl derin bir istikrarsızlık çağına sahne oldu. MS 235'ten itibaren Roma’da neredeyse her birkaç yılda bir imparator değişiyor, suikastler, isyanlar ve darbelerle yönetim krizi derinleşiyordu. Aynı anda hem iç savaşlar hem de Pers ve Germen saldırıları imparatorluğu iki ateş arasında bırakmıştı. Bu dönemde yaklaşık 26 imparator tahta çıktı ve çoğu doğal yollardan ölmedi (Potter, 2004). Kaostan Doğan Lider: Diocletianus’un Tahta Çıkışı MS 284’te disiplinli bir asker olan Diocletianus, ordunun desteğiyle imparator ilan edildi. Asker kökeni, yönetimde düzen ve hiyerarşiyi önceleyen bir çizgi izlemesini sağladı. Geçici çözümler yerine yapısal dönüşümler hedefledi ve “Dominate” adı verilen yeni dönemi başlattı. Yeni Bir Düzen: Tetrarşi Sistemi 293’te “Tetrarşi”yi (Dörtler Yönetimi) kurdu. İmparatorluk iki Augustus (Diocletianus doğuda, Maximian batıda)...

Pax Romana – Barışın ve Propagandanın İmparatorluğu “Sessizlik içinde gelen bir fırtına gibi… Roma barışı buyurduğunda, dünya diz çökerek dinledi.” Augustus’un iktidarı yalnızca Roma’da bir sistem değişimi değil, aynı zamanda yeni bir çağın başlangıcıydı: Pax Romana , yani “Roma Barışı.” Bu terim, MÖ 27’de Augustus’un princeps olarak tahta çıkmasından, MS 180’de Marcus Aurelius’un ölümüne kadar süren yaklaşık 200 yıllık görece barış ve istikrar dönemini tanımlar. Ancak bu barış sadece savaşsızlık demek değildi; Roma, hem içeride hem dışarıda kontrolü akılcı propaganda, şehirleşme, hukuk ve kültürel bütünlükle sürdürdü. Augustus'un Barışı Kurma Stratejisi Roma Cumhuriyeti'nin son yüzyılı iç savaşlar ve kaosla geçti. Augustus bu kaosu bitirip istikrarı tesis etti. Bunu yalnızca bir “barış ortamı” kurarak değil, devletin tüm kurumlarını dönüştürerek yaptı. Senato görünürde korunsa da gerçek güç princeps teydi. Ordunun önemli kısmı terhis edilip sadık kolonilere yerleşt...

Kuzey Krallıkları ve Büyük Seferler – Viking Yayılmacılığı 8. yüzyılın sonlarında, Kuzey'in sisli fiyortlarından çıkan uzun tekneler, Avrupa kıyılarına yalnızca yağma değil; korku, değişim ve dönüşüm getirdi. Vikingler sadece kana susamış savaşçılar değildi. Onlar aynı zamanda tüccarlar, kaşifler ve krallar yetiştiren bir halktı. Kuzey'de dağılmış küçük kabilelerden, Avrupa'da krallık kuran yapılara evrilen bu halkın yayılmacılığı, denizlerin ötesine uzanan bir kudretin hikâyesidir. Lindisfarne’nin Uğultusu: Yayılmanın Başlangıcı 793 yılında İngiltere’deki Lindisfarne Manastırı'na yapılan saldırı, tarihçiler tarafından Viking Çağı’nın başlangıcı olarak kabul edilir. Bu saldırı bir tesadüf değil, planlı bir genişleme politikasının ilk işaretidir. O dönemde Avrupa'nın zayıflayan feodal yapısı ve iç çatışmaları, Vikingler için bir fırsatlar denizi oluşturuyordu. İlk başlarda hızlı ve ani baskınlarla tanınan Vikingler, zamanla bu saldırıları kalıcı yerleşimler...

Kılıç, Kan ve İnanç: Viking Savaş Sanatı ve Tanrılar Dünyası İskandinavya’nın sisli sabahlarında yankılanan savaş naraları, yalnızca demirden kılıçların sesi değil; aynı zamanda bir inancın, bir dünyanın ve bir halkın yüzyıllardır şekillenen ruhunun yankısıydı. Vikingler savaşmak için değil, yaşamak için savaşıyorlardı. Ve yaşamak, onlar için Odin’in gözleriyle dünyaya bakmak, Thor’un çekiciyle adaleti sağlamak, Freyja’nın gözyaşlarıyla ölüme meydan okumak demekti. Savaşın Ruhu: Berserkerler ve Savaşçı Kültür Viking savaşçılarının yalnızca fiziksel güçle değil, ruhani bir delilikle savaştıkları anlatılır. Özellikle “berserker” olarak bilinen savaşçılar, savaş alanına çıktıklarında tanrısal bir öfkeye bürünür, sanki bedenleri ölümsüzleşmişçesine saldırırlardı. Bu kelime, muhtemelen “ayı postu giyen” anlamına gelen bera serkr den türemiştir. Antik metinler, bu savaşçıların kılıç darbelerinden etkilenmediklerini, korku duymadıklarını ve düşmanı psikolojik olarak çökertebildikleri...

Sezar’ın Ölümü ve İkinci Triumvirlik – Bir Cumhuriyetin Son Çırpınışları 15 Mart MÖ 44... Roma’nın en tanınmış figürü olan Gaius Julius Caesar, senato binasında, en güvendiği adamların bile hançerleriyle yere yığıldı. Bu olay sadece bir bireyin değil, bir dönemin de sonuydu. Roma Cumhuriyeti artık geri dönüşü olmayan bir yola girmişti. Sezar’ın ölümü, cumhuriyetçi idealizmin yeniden doğuşunu değil, iç savaşların ve mutlak iktidar arayışlarının fitilini ateşledi. Sezar Neden Öldürüldü? Sezar, Galya’daki zaferleriyle halkın kahramanı hâline gelmişti. Ancak onun yükselişi, senatodaki aristokratlar için bir tehdit oluşturuyordu. MÖ 49’da Rubicon Nehri’ni geçerek Pompeius’a karşı başlattığı iç savaş, Roma’yı ikiye bölmüştü. Zaferin ardından Sezar, senatoyu zayıflattı, kendini diktatör ilan etti ve geleneksel cumhuriyet kurumlarını devre dışı bırakmaya başladı. Bu durum, Brutus ve Cassius gibi senatörleri harekete geçirdi. Her ne kadar Brutus Sezar’ın dostu olsa da, onu tiranlığa g...

 Antik Çağda En İlginç Yasaklar: Gülmek, Altın Takmak, Kadınlara Şarap! Antik çağlarda yasa kavramı yalnızca suçla değil, toplumun düzeniyle de doğrudan bağlantılıydı. Modern dünyaya tuhaf gelebilecek pek çok kural, o dönemin değer yargılarını yansıtıyordu. İşte Antik Yunan’dan Roma’ya, Mezopotamya’dan Mısır’a kadar uzanan coğrafyada uygulanmış en ilginç yasaklardan bazıları: 1. Kadınların Şarap İçmesi – Antik Roma Roma’da erken dönemlerde kadınların şarap içmesi kesinlikle yasaktı. Hatta efsanelere göre, eşinin şarap içtiğini fark eden bir adamın karısını öldürmesi bile bir dönem suç sayılmamıştı! Kaynak: Valerius Maximus, "Memorable Deeds and Sayings" 2. Altın Takı Takmak – Antik Atina Atinalı kadınların lüks takılar ve gösterişli kıyafetler takması bazı dönemlerde yasaklanmıştı. Amaç, mütevazı vatandaşlık erdemlerini korumaktı. Kaynak: Plutarkhos, “Solon’un Yasaları” 3. Mezar Yerlerinde Gülmek – Antik Yunan Cenaze törenlerinde ağlamak bir görevdi, gülmekse ayıptı. Mezarlar...

Kuzeyin Çocukları – Vikinglerin Kökeni ve Yaşam Tarzı Kuzeyin rüzgârlarıyla şekillenen, sislerin ardında tarihe meydan okuyan bir halk: Vikingler. 8. yüzyılın sonlarında Avrupa'nın kıyılarını kasıp kavuran bu savaşçı topluluklar yalnızca yağmacı değil, aynı zamanda çiftçi, denizci, tüccar ve kaşiftiler. Bu yazıda, Vikinglerin kökenlerini, toplum yapısını, yaşam tarzını ve inanç sistemlerini tarihsel kaynaklara dayanarak derinlemesine inceleyeceğiz. İskandinavya'nın Sert Coğrafyası Vikinglerin yaşadığı topraklar, bugünkü Norveç, İsveç ve Danimarka’nın bir kısmını kapsayan İskandinavya yarımadasıdır. Bu bölge; uzun, karanlık kışları, dağlık arazileri ve sert iklim koşullarıyla bilinir. Tarıma elverişli toprakların azlığı, halkı denize yönlendirmiş; bu da onların ileri düzeyde denizcilik becerileri geliştirmelerine neden olmuştur. Balıkçılık, hayvancılık ve sınırlı tarım, geçim kaynaklarının temelini oluşturuyordu. Viking Toplumu ve Sosyal Yapı Viking toplumu kabileler...

  Sokrates, Platon ve Aristoteles – Antik Yunan Felsefesinin Zirvesi Antik Yunan tarihi yalnızca savaşlar, şehir devletleri ya da imparatorluk hayalleriyle değil; düşüncenin, insan aklının ve sorgulamanın efsanevi yükselişiyle de hatırlanır. Bu yükselişin en görkemli üç siması ise tartışmasız şekilde Sokrates , Platon ve Aristoteles olmuştur. Bu üç filozof, yalnızca yaşadıkları çağın değil, insanlık tarihinin düşünsel temel taşlarını inşa etmişlerdir. Sokrates – Sorgulamanın Babası MÖ 469 yılında Atina’da doğan Sokrates, yazılı bir eser bırakmamasına rağmen Batı felsefesinin temellerini atan kişidir. Bilginin kaynağı olarak bireysel sorgulamayı öne çıkaran Sokrates, “Sorgulanmamış bir hayat, yaşamaya değmez,” sözüyle tanınır. Halkın arasına karışarak yaptığı diyaloglarla gençleri etkilemiş, bu durum yöneticiler tarafından tehdit olarak görülmüştür. MÖ 399’da, gençleri baştan çıkardığı ve tanrılara saygısızlık ettiği gerekçesiyle yargılanarak ölüme mahkûm edilmiştir. Ölüm ...

Sezar’ın Ölümü ve İkinci Triumvirlik – Bir Cumhuriyetin Son Çırpınışları MÖ 15 Mart 44’te, Julius Caesar senato binasında, en güvendiği kişilerin bile hançer darbeleriyle yere yığıldı. Bu olay, yalnızca bir liderin değil, Roma Cumhuriyeti’nin de sonunu getiren sürecin başlangıcı oldu. Sezar’ın ölümü, cumhuriyetin yeniden doğuşunu değil; iç savaşların ve mutlak iktidar mücadelelerinin fitilini ateşledi. Sezar Neden Öldürüldü? Galya’daki zaferleriyle halkın gözünde kahraman olan Sezar, aristokrat senatörler için bir tehdit haline geldi. MÖ 49’da Rubicon Nehri’ni geçerek Pompeius’a karşı başlattığı iç savaş sonrası kendisini diktatör ilan etti. Brutus ve Cassius gibi senatörler, onu tiranlığa giden bir tehlike olarak gördü. 60’tan fazla senatörün planıyla MÖ 44’ün Mart ayının ortasında suikast gerçekleştirildi. “Et tu, Brute?” – Bir Trajedinin Sözü Sezar’ın Brutus’u görünce söylediği iddia edilen “Sen de mi Brutus?” sözünün kaynağı antik metinlerde farklıdır. Suetonius, onun s...

  Yavuz Sultan Selim – Mirası ve Tartışmalar 1512’de Osmanlı tahtına çıkan Yavuz Sultan Selim, yalnızca sekiz yıl süren kısa hükümdarlığına rağmen Osmanlı Devleti’nin yönünü kökten değiştiren, siyasi sınırlarını genişleten ve halifeliği Osmanlı hanedanına kazandıran bir padişah olarak tarihe geçmiştir. Onun dönemini anlamak, yalnızca seferlerle değil; bu seferlerin ardında yatan ideolojik ve stratejik yaklaşımları da irdelemekle mümkündür. Bu yazı, Yavuz’un tarihsel mirasını ve onunla ilgili tartışmalı meseleleri akademik ve belgeli bir temelde ele almayı amaçlamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun Yönünü Değiştiren Lider Yavuz’un gerçekleştirdiği en önemli dönüşüm, Osmanlı Devleti’ni bir Anadolu-Balkan imparatorluğundan, İslam dünyasının lideri olan bir doğu imparatorluğuna dönüştürmesidir. Doğu politikası, Safevîler ve Memlükler üzerine odaklanmış; Batı ile doğrudan büyük bir mücadeleye girmemiştir. Bu yönüyle seleflerinden farklılaşmış, fetihlerinde önceliği Şii-Safevî teh...

  Yıldırım Bayezid: Şimşek Gibi Gelen, Fırtına Gibi Kaybolan Hükümdar Osmanlı tarihine adını "Yıldırım" lakabıyla kazıyan Bayezid, hem fetihleri hem de dramatik sonuyla tarihin en çarpıcı padişahlarından biridir. 1360’larda doğduğunda, kimse onun bir gün Avrupa’ya korku salacağını, Timur’a kafa tutacağını ve sonra da bir kafeste öleceğini bilmiyordu... Tahta Giden Yol: Kosova’da Başlayan Bir Hikâye 1389 yılında, I. Murad Kosova Meydan Muharebesi’nde şehit düştüğünde Osmanlı ordusunun başında artık Bayezid vardı. Beklemeden tahta geçti ve tahta geçtiği gün, hem içeride hem dışarıda düşmanlara karşı en hızlı refleksi gösterecek padişah olduğunu kanıtladı. Onun lakabı boşuna "Yıldırım" değildi. Balkanlarda Bulgarlar, Sırplar, Bosnalılar derken Avrupa’ya yıldırım gibi girdi. Niğbolu Savaşı’nda Haçlı ordusunu darmadağın etti. Öyle ki, Batı artık Osmanlı’nın sınır tanımayan yayılışını durdurmak için planlar yapmaya başladı. Anadolu’nun Birleştiricisi: Türk Bey...